De afgelopen week werd ik veel getagd op twitter, facebook en linked-in. Over de muziekonderwijs special van DWDD, over de woorden van Erik Scherder, over Kazoo, de nieuwe muziekmethode van het concertgebouw. Afgelopen week leek het ineens dat heel Nederland het roerend eens was over één ding: er moet meer muziekonderwijs op de basisschool komen! Dat is namelijk heel goed voor kinderen! Daar worden ze van alles van wat ze nog niet zijn. “Deed jij daar niet wat mee Suzan?”

Het maakt me blij, natuurlijk! Na jaren van bezuiniging en ver-economisering van ons onderwijs is het heerlijk dat we nu geloven dat het kind meer is dan zijn hersens! Het heeft me zeer gedaan de afgelopen jaren, vooral de toon van het gesprek. Ooit zond ik een brief in bij de Volkskrant over de woorden van PVV lid Sietsma over ‘eigen broek ophouden in de kunst’. Hij sprak over dat stelletje ‘toeteraars’ en bedoelde daarmee het Residentie Orkest. Dat had me zodanig zeer gedaan dat ik in de pen was geklommen. Ik was niet voorbereid op de reacties van andere ‘anonieme’ lezers op mijn artikel. Ze maakten me af. Ik preekte vooral voor eigen parochie en portemonnee. Dat was nog de meest keurige reactie. Halbe Zijlstra maakte het in mijn ogen ook bont toen hij stelde dat die zeer geschikt was om te snijden in de kunstbudgetten omdat die er geen verstand van had. Al deze woorden deden veel meer pijn dan dat de uiteindelijke bezuinigingen deden. Immers, na een stevige bosbrand ontstaat meestal een zeer vruchtbare grond. Ook dat blijkt nu weer.

Er is een enorme hausse aan initiatieven, organisaties, muziekmethoden, cursussen, samenwerkingsverbanden, websites, online learning platforms en landelijke aandacht voor muziekonderwijs op de basisschool. Ik voel zelf ook die golf van aandacht in de aanvragen die ik krijg om overal in het land te komen spreken, discussiëren, trainen en coachen. Ik zou dus eigenlijk ‘over the moon’ van blijdschap moeten zijn. En toch…schuurt het.
Mijn sector is namelijk verdeeld. In de publieke opinie hebben we het over ‘muziekonderwijs’. Iedereen is nu heel hard bezig om zijn deel van de taart te veroveren. Dit is het moment om een muziekmethode op de markt te brengen. De oplagen zullen exploderen! Vooral als je in het juiste tv programma mag komen vertellen. Dit is het moment om fondsen te werven. Met Erik Scherder in je achterzak kun je werkelijk ieder bedrijf ervan overtuigen dat het goed is voor hun eigen toekomst om nu te investeren.

En dan komt er bij mij een beeld naar boven. Ik heb jarenlang stages begeleid van muziekdocenten in spé van het conservatorium van Utrecht. Op veel basisscholen lag ergens in het papierhok de methode ‘muziek, moet je doen’ te verstoffen. Er was ooit een hausse geweest, iedereen was enthousiast, iedereen werd getraind. En toen was het geld op, kenden kinderen geen tafels meer, en vergaten ze te vaak een t waar een d stond.

Waarom schuurt het bij me op dit moment? Ik voel geen verbinding. Ik voel vooral een strijd om het grootste marktaandeel. Om de meeste exposure. Ik voel in het veld een onderliggend machtsspel dat zijn oorsprong vindt in de harde discours van een aantal jaren geleden. Ik hoor mijn criticaster al: “jij doet daar net zo goed aan mee”. Ja, dat is waar. Voor een deel. Toch, ook weer niet.

Vanaf mijn 14^e, toen ik mijn C diploma op sax behaalde bij de fanfare in Eerbeek heb ik nagedacht over hoe ik de magische ervaringen die ik had op mijn instrument kon vertalen naar anderen. Ik begon toen met lesgeven en dacht heel veel na over hoe ik mensen in hun kracht kon krijgen zodat ze gemotiveerd zouden zijn om zelf een invulling te geven aan hun muzikale leven. Toen ik later muziekdocent werd op een Montessori middelbare school heb ik in 15 jaar dit kunnen verfijnen. Iedere leerling was muzikaal, voor mij de uitdaging om een omgeving te ontwerpen waarin die leerling ook die muzikaliteit kon ontwikkelen. Later op het conservatorium heb ik als hoofdvakdocent me suf gepiekerd (en vergaderd) over hoe we onze studenten de beste versie van zichzelf konden laten worden binnen de kaders van de accreditatie voor 1^e graads bevoegdheden. En nu, als trainer, zit ik heel veel op basisscholen en werk ik met teams. Ik ontwerp trainingen waar de leerkrachten weer kunnen voelen dat muziek iets is dat ze al in zich hebben. Dat muziekonderwijs wellicht een stapje verder is, maar dat het begint bij hun eigen beleving en gevoel. Ik train ook veel musici. Ik vraag ze terug te gaan naar hun oer-beleving van muziek, en vertalingen daarvan te maken voor groepen kinderen. Vanuit die beleving, en niet vanuit dat ambacht dat al jaren versmolten lijkt met hun muzikale identiteit.

De vraag die ik me nu stel, in deze gloriedagen van muziekonderwijs, is; hoe kunnen we er samen voor zorgen dat er en duurzame verandering gaat plaatsvinden? In mijn optiek is er maar één manier. Iedereen die vanuit een innerlijke noodzaak leerlingen wil zien stralen door muziek in zijn of haar kracht zetten en met elkaar verbinden. Directeuren die verlangen naar een ‘andere school’ begeleiden, bevragen en inspireren. Leerkrachten die klaar zijn met alleen het hoofd van hun leerlingen ondersteunen, uitdagen, veiligheid en mogelijkheden bieden. Musici (en dat zijn voor mij ook de vakleerkrachten muziek) die hun oer-muzikaal-zijn willen delen laten zien hoe je leerlingen niet vol hoeft te stoppen met het heilige ambacht, maar kunt uitdagen om muzikaal te zijn vanuit hun eigen beleving. Ze ook te leren deze prachtige processen te begeleiden i.p.v. te sturen op muzikale eindproducten die DWDD waardig zijn.

De eerste vraag die iedereen zich zou moeten stellen in mijn optiek is: Waarom doe ik wat ik doe? Wat zijn mijn drijfveren om muziek en kunst structureel aan te bieden op school? Waarom wil ik daar een bijdrage aan leveren?
Voor mij is dat antwoord helder. Ik wil ogen zien stralen. Ik wil een bijdrage leveren aan  de professionele eigenwaarde van leerkrachten en musici door ze en plek te geven waar ze zich kunnen bezinnen en ontwikkelen. Ik wil dat kinderen de pracht van hun binnenwereld leren ontdekken, gebruiken en verder ontwikkelen. Ik wil een samenleving waarin we elkaar opnieuw kunnen en durven bezien. Ik wil muurtjes omver gooien, met open vizier het veld in, het evenwicht verstoren om een nieuwe balans te kunnen vinden. Ik wil dat er ruimte is voor alles, maar dat we er geen muurtjes omheen bouwen. Ik wil een mening hebben maar geen oordeel. En dat valt me soms zwaar. Want ik heb een mening. Over de uitzending van DWDD (waarom ‘let it go???’), over de muziekmethode van het concertgebouw (weet je hoeveel miljoenen daar inzitten?), over Erik Scherder (wat een leuke vent zeg, maar hij zegt hetzelfde over bewegingsonderwijs). En dan plotseling voel ik me zo’n zurige linkse denker. Mijn lief is van de andere politieke kant. Hij kijkt naar de wereld en ziet dat het goed is. Zoals het prachtige filmpje van Ernie en Bert dat Mark Rutte aanhaalde. Ik wil niet zuur zijn. Ik wil niet bijdragen aan polarisatie. Ik wil verbinden. Ik wil mezelf verbinden met alle initiatieven.

Verbinden in schoonheid.